In deze paragraaf beschrijven wij de visie op het gemeentelijk grondbeleid en geven we een actuele prognose
van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie. In de nota grondbeleid en deze paragraaf is
vastgelegd op welke wijze de gemeente Tilburg de tot haar beschikking staande publiekrechtelijke en
privaatrechtelijke instrumenten inzet om de doelstellingen van de programma's te realiseren. De inzet van dit
instrumentarium leidt tot projecten waarin de gemeente een actieve en/of faciliterende rol speelt. In deze
paragraaf geven wij inzicht in de financiën en risico's van deze projecten. Het Besluit Begroting en
Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de raad jaarlijks de herziening van de grondexploitaties vaststelt.
Tegelijk met deze programmabegroting stelt de raad dan ook de grondexploitaties zoals aangeven in het
projectenoverzicht vast.
Cijfers van de begroting
Ten behoeve van de begroting zijn de exploitatieberekeningen opnieuw geactualiseerd. Dat betekent dat ze
zijn doorgerekend tot het einde van de looptijd van het project, en dus naar eindwaarde zijn doorgerekend.
Aan de hand van deze actualisatie zijn plannen, daar waar noodzakelijk, opnieuw gefaseerd qua uitvoering.
Voor grondexploitatieprojecten die een positief (eind)resultaat laten zien, is voor het per 31 december 2024
geprognosticeerde deel binnen het Fonds Stedelijke Ontwikkeling het onderdeel winstneming gevormd voor de
grondexploitatieprojecten. Dit gebeurt op basis van de Percentage of Completion (POC)-methode, conform de
voorschriften van het BBV. Voor de grondexploitatieprojecten met een verwacht negatief (eind)resultaat is, op
basis van de geactualiseerde gegevens, een voorziening gevormd voor het verwachte verlies. Dit eveneens
conform de van toepassing zijnde waarderingsgrondslagen.
Visie gemeentelijk grondbeleid
In de Nota Grondbeleid wordt het grondbeleid gezien als een middel om gemeentelijke ambities uit andere
beleidsterreinen te realiseren. Doelstellingen van het grondbeleid zijn:
- het faciliteren en sturen van bestuurlijk en maatschappelijk gewenste ruimtelijke ontwikkelingen;
- het rechtvaardig verdelen van kosten en opbrengsten tussen gemeente en grondeigenaren;
- het transparant maken en beheersen van de risico’s van ruimtelijke ontwikkelingen en projecten.
De doelen die uit de ruimtelijke ambities voortkomen vallen grotendeels onder de programma’s Duurzame en
Vitale stad. In het afwegingskader voor het grondbeleid stellen we ons de vraag in hoeverre een ruimtelijke
ontwikkeling bijdraagt aan de realisatie van deze doelen. Tilburg kiest voor situationeel grondbeleid. We wegen
daarbij per situatie af of verwerving van gronden kan bijdragen aan versnelling of kwaliteitsborging van
stedelijke ontwikkelingen. In dat geval wordt actief verworven. Waar wenselijk zetten wij het middel van de
Wet Voorkeursrecht Gemeenten (Wvg) daarbij in.
Actuele ontwikkelingen
WBI, WOKT en Realisatiestimulans
Het rijk heeft meerdere stimuleringssubsidies voor de woningbouw. Momenteel wordt hard gewerkt aan de voorbereiding voor indiening van subsidies voor Woningbouw op Korte Termijn (WOKT). Dit gaat om subsidie voor infrakosten in grootschalige gebiedsontwikkelingen. De aanvraag die voorbereid wordt heeft betrekking op Kenniskwartier en Tilburg Noord. Het aanvraag loket gaat open in september 2025.
Verder wordt momenteel uitgezocht of er projecten zijn die ingediend kunnen worden voor de Woningbouwimpuls (WBI). Het gaat om projecten van minimaal 200 woningen, waar publieke tekorten zijn. Het aanvraagloket gaat open per oktober 2025.
Daarnaast legt het rijk de laatste hand aan de Realisatiestimulans. De voorwaarden voor de subsidie worden uitgewerkt. De subsidie houdt in dat per gerealiseerde betaalbare woning ongeveer € 7.000 aan subsidie ontvangen kan worden. De eerste aanvraag kan gedaan worden per eerste kwartaal 2026 over het jaar 2025.
Start bouw regeling Tilburg
In 2023 heeft het rijk een subsidie genaamd de Start Bouw Impuls verstrekt. Tilburg heeft veel succesvolle aanvragen voor deze subsidie toegekend gekregen. Een deel van de ingediende projecten zijn echter niet toegekend. De subsidie is verstrekt voor ontwikkelaars en corporaties als een bijdrage in een onrendabele businesscase, door gestegen bouwkosten.
In het licht van deze subsidie wordt een lokale variant uitgewerkt, genaamd de Start Bouw regeling. Hiervoor zijn middelen gereserveerd in de reserve Fonds Stedelijke Ontwikkeling, € 1,475 miljoen in 2025, € 5 miljoen in 2026 en € 3,525 miljoen in 2027. De voorwaarden voor de regeling worden momenteel uitgewerkt en vervolgens bestuurlijk in route gebracht.
Toekomstige grondexploitaties en risicoreserveringen
Momenteel worden meerdere complexe en grootschalige gebiedsontwikkelingen onderzocht op haalbaarheid, onder andere in Kenniskwartier en Tilburg Noord. In deze begroting zijn ook een aantal voorstellen opgenomen voor afdekking van te verwachten tekorten waarvoor een beroep wordt gedaan op de reserve Fonds Stedelijke Ontwikkeling. Op het moment dat er grondexploitaties geopend worden leidt dit ook tot het maken van een risico-inschatting op basis van de RISMAN systematiek voor de nieuw geopende grondexploitaties.
Bij de programmabegroting en de jaarrekening wordt een nieuwe inschatting gemaakt van de benodigde hoogte van de risicoreserve op basis van de risico-inschattingen van alle grondexploitaties.
Voeding voor de risicoreserve komt uit de reserve Fonds Stedelijke Ontwikkeling. Hiervoor is op voorhand geen reservering opgenomen in deze reserve omdat het totaal van de risico's van de grondexploitaties worden meegenomen en niet alleen de specifiek nieuw te openen grondexploitaties. In zijn algemeenheid geldt dat bij uitbreiding van grondexploitaties ook de hoogte van de risicoreserve zal toenemen.