Fysieke basiskwaliteit

In de Tussenrapportage 2025 is het beheer en onderhoud voor de openbare ruimte bijgesteld vanwege de geprognosticeerde groei van het aantal woningen. Er werd uitgegaan van een groei van 1.300 woningen in 2024. In 2024 zijn echter 263 woningen minder gerealiseerd en dit leidt tot een structurele bijstelling van € 99.000 voordelig, € 25.000 hiervan wordt (inclusief fictieve btw) toegerekend aan de Afvalstoffenheffing en Rioolheffing. Het nadeel in 2029 wordt veroorzaakt door het toevoegen van een nieuwe jaarschijf waar de groei van 1.300 woningen ten opzichte van 2028 nog niet in verwerkt is.

Vanuit de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant hebben alle 24 deelnemende gemeenten het dringende advies gekregen om het reguliere onderhoud en controles van de brandkranen door Brabant Water te laten uitvoeren. Dit conform een regionaal opgezet model waarbij voorgaande afspraken tussen gemeenten en Brabant Water over het beheer en onderhoud van brandkranen komen te vervallen. Per 1 juli 2025 is het onderhoud van de brandkranen onder gebracht bij Brabant Water.
Ter dekking zijn de volgende ruimtescheppende maatregelen zijn opgenomen. Vanaf 2026 gaan we een deel van de werkzaamheden aan de brandkranen terughalen uit de Gebiedsgerichte OnderhoudsContracten. Dit levert vanaf 2026 jaarlijks € 60.000 op. We hebben jaarlijks € 150.000 nodig en komen zodoende nog € 90.000 tekort. Vanuit het budget bluswatervoorzieningen en wegmeubilair is dit op te vangen.

De kapitaallasten zijn meerjarig bijgesteld op grond van de overloop uit 2024, de geactualiseerde investeringsplanning en de toevoeging van de nieuwe jaarschijf 2029.
Door latere investeringen ontstaan voordelen in 2025 en 2026. Zo is de aanschaf van elektrische inzamelwagens deels verschoven naar 2026 als gevolg van langere leveringstijden. Verder is ook de aanschaf van de zoutsilo’s en een deel van de herinrichting van de Milieustraat verschoven naar 2026. Anderzijds is voor 2025 t/m 2029 € 2,2 miljoen opgenomen voor vervanging van de aanwezige ondergrondse containers. Deze vervanging was eerder niet geraamd. Tevens is € 50.000 extra opgenomen in 2025 voor nieuwe ondergrondse containers Spoorzone (conform uitvoeringsbesluit BG22 73 Duurzame afvalinzameling Binnenstad en Spoorzone worden voortaan binnen de binnenstad en Spoorzone ondergrondse containers geplaatst).
De resulterende voor- en nadelen op kapitaallasten die betrekking hebben op de afvalstoffenheffing worden (incl. fictieve btw) betrokken bij het tarief van de afvalstoffenheffing.

De kapitaallasten zijn meerjarig bijgesteld op grond van de overloop uit 2024, de geactualiseerde investeringsplanning en de toevoeging van de nieuwe jaarschijf 2029. Een voordeel van € 443.000 wordt (incl. fictieve btw) betrokken bij de tarieven rioolheffing. Deze budgetten worden ook herijkt op de velden Groenblauwe leefomgeving, aantrekkelijke leefomgeving en Ruimte voor wonen, werken en mobiliteit en Klimaat.

De deelnemersbijdrage 2026 - 2029 stijgt als gevolg van loon- en prijsstijging (inclusief effect genoemd in hun 1ste begrotingswijziging). Het effect wordt deels tenietgedaan door een verlaging van het uurtarief met € 1,-. Deze verlaging is het gevolg van verjonging van de organisatie (lagere salariskosten) en aanschaf van ICT apparatuur in plaats van duurdere lease.

Het huidige beleid voor buitenreclame gaat uit van maximalisatie van de opbrengsten voor de gemeente Tilburg. Qua inhoud van reclame-uitingen volgen we de Nederlandse Reclame Code (NRC). In de Programmabegroting 2024 is een voorstel gedaan om met andere (digitale) vormen van reclame meer opbrengsten te generen. Het blijkt niet haalbaar om deze “groeicijfers” uit de prognoses daadwerkelijk te realiseren binnen de contracten die zijn gesloten. Voor de korte termijn zien we vooral dat de digitale reclamevensters in de praktijk minder snel uitgerold worden. Het structurele beeld laat zien dat na volledige uitrol de prognose voor met name digitale vensters te positief ingeschat is. De regie op het snel uitrollen van de gemaakte afspraken is maximaal geborgd. Er wordt gewerkt aan een nieuw reclamebeleid waarin nieuwe kaders geformuleerd en vastgesteld gaan worden. Zonder deze kaders is het niet mogelijk om nieuwe contracten op de markt te zetten of om uit alternatieve buitenreclame inkomsten te genereren.

In de tussenrapportage 2025 is rekening gehouden met kosten voor de inzet van extra beveiliging in de gemeentelijke parkeergarages. Er wordt gezorgd voor continue beveiliging tussen 23:00 uur tot 8:00 uur in de garages om ongewenste personen de garages uit te sturen en de veiligheid van de bezoekers te kunnen waarborgen. Totale kosten € 400.000. De parkeerexploitatie is een gesloten exploitatie waarbij we het lagere resultaat verrekenen met de bestemmingsreserve betaald parkeren.

In de programmabegroting 2024 is het voorstel aangenomen om de investeringskredieten van het MJP jaarlijks te indexeren volgens de ontwikkelingen van de CBS-index Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW).
Deze laat over 2024 een voorlopige stijging zien van 2,97%. Dit zorgt voor een kostenstijging van € 2 tot € 3  miljoen per jaar die niet op te vangen is binnen de huidige MJP investeringskredieten zonder het uitvoeringsprogramma ernstig aan te moeten passen. Voor 2026 is er een uitvoeringsplafond van € 85 miljoen ingesteld. Hierin is de prijsstijging reeds verdisconteerd, waardoor de indexatie alleen voor jaren 2027-2029 wordt opgenomen. De kapitaallasten kunnen deels worden betrokken bij de rioolheffing € 48.290 in 2028 en € 77.716 in 2029. De rente bedraagt in 2028 € 39.617 en in 2029 € 45.866.

Het effect op de kapitaallasten van de bijstelling per veld:

Voor méér en nieuwe groene parken en plekken is een aanpassing van het beheerbudget nodig. Oorspronkelijk was het de bedoeling om per gerealiseerd project de bijbehorende beheerkosten te berekenen en door te voeren. In de praktijk blijkt dit echter lastig efficiënt te organiseren en door te voeren. Voor het budget van 2026 is daarom uitgegaan van de totale hoeveelheid gerealiseerde vierkante meters in de periode 2023–2026. Het benodigde beheerbudget is ingeschat op basis van een mix van beheerniveaus A en C.

De rentelasten van de door de gemeente aangetrokken financiering wordt conform BBV toegerekend aan de velden. Voor een verdere toelichting zie programma Samen en Dichtbij, veld Financiering en algemene dekkingsmiddelen.

Kwalitatief onderzoek bevestigt het signaal dat uw raad enige tijd afgeeft, namelijk dat het sanitaire voorzieningenniveau in de binnenstad van Tilburg aandacht behoeft.  
Het voorstel is om aan het Stadhuisplein een centrale toiletvoorziening te realiseren in het pand waar voorheen de VVV gevestigd was. Deze voorziening combineren we met een servicepunt voor de binnenstad. Dit vraagt een eenmalige investering van € 300.000 (af te schrijven in 10 jaar). De exploitatie van de toiletvoorziening wordt bij een derde partij weggezet. De geschatte totale kosten inclusief gas/water/licht en afschrijvingen (€ 30.000 per jaar) bedragen op basis van de verwachte aantal bezoekers € 130.000 per jaar.  
Uit het locatieonderzoek dat is gedaan naar aanleiding van de motie ‘Toegankelijkheid openbare toiletten’ (juli 2023) is gebleken dat we op de Hoge Nood ranglijst weliswaar zijn gestegen, maar dat er nog wel een aantal verbeterpunten zijn. Daarom stellen we voor om het beheer en onderhoud van bestaande voorzieningen te intensiveren. Dit betekent dat we zelfreinigende toiletten voortaan frequenter handmatig schoonmaken. Daarnaast willen we kijken hoe we met wayfinding de vindbaarheid van toiletten kunnen verbeteren.  Tot slot gaan we de Hoge Nood app bij horecaondernemers onder de aandacht brengen en middels een vergoeding kijken of dit de drempel verlaagt om hun toilet beschikbaar te stellen voor openbaar gebruik.  
De structurele kosten van dit pakket aan maatregelen bedraagt naar schatting € 120.000. 

Het aanlichten van een aantal kenmerkende gebouwen rondom het Stadsforum versterkt de avondbeleving van het hele gebied. We stellen voor om voor de realisatie van het belichtingsplan een investeringskrediet beschikbaar te stellen van € 530.000. De jaarlijkse kapitaallasten en geraamde beheer- en onderhoudskosten bedragen met ingang van 2027 € 106.000.

De houten damwand in Haven Loven ter plaatse van Samsung, stamt uit de jaren '50 en is aan het einde van zijn levensduur. Bij intensiever gebruik van de haven, wordt de kans groter dat de huidige damwand bij Samsung gaat falen. Bij vernieuwingen van de kades in 2008 en 2010 is ervoor gekozen de damwand bij Samsung nog niet te vervangen, omdat toen nog onduidelijk was hoe de ontwikkelingen rondom de zwaaikom (Het Trimodale Kavel) eruit zou komen te zien. Momenteel is de kade bij Samsung niet ingericht voor laad- en losactiviteiten. Als de Trimodale Kavel wordt ontwikkeld, nu gepland voor 2027, kan dit tot veiligheidsproblemen leiden. De investering bedraagt in 2027 € 200.000 en in 2028 € 2.300.000. De afschrijvingen bedragen vanaf 2029  € 50.000. De hierbij behorende rentelasten (€ 37.500 in 2029 en dan jaarlijks aflopend) worden betrokken bij de centrale rentebijstelling in de begroting.

Door actuele ontwikkelingen rondom het kanaal en de haven Loven (Loven Trimodaal), is het noodzakelijk dat we de bestaande bodembescherming verwijderen  en  nieuwe bodembescherming aanbrengen (investering). Gelijktijdig verwijderen we de overtollige bagger (exploitatie). Hiermee maken we de haven geschikt voor schepen vaarwegklasse 4. De exploitatiekosten bedragen € 200.000 in 2027 en € 1.100.000 in 2028, de investering bedraagt € 900.000 in 2028. De afschrijvingskosten bedragen jaarlijks € 18.000 vanaf 2029. De hierbij behorende rentelasten (€ 18.000 in 2029 en vanaf 2030 jaarlijks aflopend met € 360 per jaar) worden betrokken bij de centrale rentebijstelling in de begroting.

Sinds 2024 zetten we een uitvoeringsmanager ‘tijdelijke verkeersmaatregelen’ in in de binnenstad, die de bebording tijdens werkzaamheden in de openbare ruimte beter controleert. Hij bekijkt of de borden op de juiste plaats staan en spreekt de aannemers aan als dit niet het geval is. Hiermee verbetert de kwaliteit van de verkeersmaatregelen, ook omdat de inzet van deze medewerker leidt tot een 'schrikeffect’ bij andere aannemers. We zien dat zij ook serieuzer omgaan met de te nemen verkeersmaatregelen. Bovendien zorgt de extra controle voor minder frustratie bij weggebruikers en omwonenden en voor een betere doorlooptijd van de werkzaamheden. Deze verbetering heeft zich vooral binnen de ringbanen voorgedaan. Door het structureel maken van deze inzet kunnen we de verbeteringen ook in de rest van Tilburg en de dorpen toenemen.

In Bijlage 5 Investeringen is een aanvullend investeringskrediet opgenomen voor de aanleg van de Parkring.
De kapitaallasten die hiermee gepaard gaan bedragen € 436.000 structureel vanaf 2028. Door de bijdrage van € 9,7 miljoen vanuit het FSO in de reserve kapitaallasten wordt € 323.000 hiervan reeds gedekt. Voor de resterende € 113.000 wordt middels dit voorstel dekking gevraagd. De bijbehorende rentelasten (€ 196.000 in 2028 en € 190.000 in 2029) worden meegenomen in de centrale rentebijstelling. Daarnaast wordt een bijdrage gedaan van € 265.000 vanuit de reserve Parkeren voor het parkeerinformatiesysteem.

Vanuit de vastgestelde Stadsnatuurkaart is een ontsnipperingsplan uitgewerkt. Op basis van dit plan nemen we € 30.000 onderhoudsbudget per jaar op. Dit onderhoudsbudget is bedoeld om de investeringen (samen met de provincie en andere gebiedspartners) in de aanleg van verbindingen om barrières weg te nemen, te kunnen onderhouden. De kapitaallasten van de investeringen zijn opgenomen op het veld groen blauwe leefomgeving. Het structurele investeringskrediet van € 0,6 miljoen is opgenomen onder nieuwe investeringen in de bijlage investeringen.

De impact van de snel veranderende klimaatomstandigheden (waaronder extreme neerslag) is zichtbaar geworden bij de calamiteit aan de riolering IJpelareweg. Dit, in combinatie met de huidige leeftijd van het rioolstelsel, baart zorgen. Het huidige risicogestuurd beheer sluit daar niet meer op aan en gaan we anders aanpakken. We verbeteren de grip op het assetmanagement en maken de kwaliteit van het rioolstelsel transparant, door het jaarlijks uitvoeren van een kwaliteitstoets en het visualiseren van de kwaliteit van het rioolstelsel. In de methode van rioolinspecties gaan we een tussenstap inlassen van putvideo's, die sneller inzicht geven in de kwaliteit van een groter deel van het rioolstelsel. Passend bij een regie voerende organisatie wordt de gemeente door een marktpartij ‘ontzorgd’ in het beoordelen van rioolinspecties en het opstellen van maatregelplannen. Deze ‘ontzorgingstaak’ gaan we aanvullen met uitvoeren van een second opinion op de maatregelplannen. We maximaliseren de levensduur van rioolstrengen met een schadebeeld door deze rioolstrengen intensiever te inspecteren.
Deze kosten inclusief fictieve btw betrekken we bij de vaststelling van het tarief van de Rioolheffing.

De veranderende klimaatomstandigheden hebben onder andere in 2024 geleid tot extreme regenval, waardoor het aantal meldingen over wateroverlast met betrekking tot sloten en duikers met 200% is toegenomen. Het onderhoud aan sloten en duikers vindt reactief plaats op basis van meldingen en leidt tot onderhoudsachterstand en verminderde waterbergingscapaciteit. Om de wateroverlast beheersbaar te maken, gaan wij het onderhoud op basis van meldingen omzetten naar proactief planmatig onderhoud.
Deze kosten inclusief fictieve btw betrekken we bij de vaststelling van het tarief van de Rioolheffing.

We actualiseren het uitvoeringsprogramma Tilburg Circulair voor de periode 2025 – 2028 om toe te werken naar 100% circulair in 2045. De afgelopen jaren hebben we in de openbare ruimte stappen gezet met bijvoorbeeld de stenenbank, de circulariteitsindex en het circulair aanbesteden van speelvoorzieningen en afvalbakken. We merken dat het voor veel mensen een abstract thema blijft en het concretiseren veel inspanning kost. Daarom lukt het momenteel niet om deze manier van werken in de lijn te laten landen. Om de circulaire principes structureel toe te passen en te borgen in onze processen moeten we op bepaalde vlakken een stap extra zetten. De coördinator circulariteit gaat het uitvoeringsprogramma middels een concreet activiteitenplan doorvertalen richting projecten en de nieuwe werkwijze implementeren in de lijn. De financiële middelen voor deze rol zijn incidenteel voor 1 jaar (2025) binnen het programma beschikbaar. Om het thema circulariteit stevig binnen de keten openbare ruimte te verankeren, is de inzet van de coördinator nodig voor de volledige duur van het activiteitenplan en van het uitvoeringsprogramma Tilburg Circulair 2025-2028.
De kosten worden gedekt door de Reserve investeringsfonds Klimaat.

In de fietsenstalling Pieter Vreedeplein is een nieuwe inrichting noodzakelijk. De huidige fietsenrekken zijn ruim over de technische levensduur en bovendien is er een groeiende vraag naar fietsparkeerplaatsen voor grotere fietsen die niet in de standaard rekken passen. Een eenmalige investering van € 200.000 is nodig om de fietsenstalling te voorzien van circa 400 fietsparkeerplaatsen inclusief nieuwe belijning en aanvullende inrichtingskosten (stroompunten, vloercoating, etc.). De hiermee samenhangende kapitaallasten komen ten laste van de reserve parkeren.

De komende jaren gaan we meerdere parkeergarages en mobiliteitshubs realiseren in diverse nieuwbouwontwikkelingen en binnenstedelijke projecten. Dit vereist specialistische kennis op het gebied van parkeerbeleid, functionaliteit en uitvoerbaarheid. Om hier een adequate invulling aan te geven wordt de formatie uitgebreid met een adviseur parkeren. Dit betreft een formatieplaats van 1 fte. De jaarlijkse kosten worden geraamd op € 104.000 en worden gedekt door de Reserve Betaald parkeren.

In de transportleidingen, waarop het gemaal Swaardvenstraat is aangesloten, is in zeer korte tijd ernstige biochemische aantasting van de rioolleiding ontstaan. Op dit moment wordt onderzocht op welke manier preventief de biochemische aantasting in een (ver)nieuwd riool kan worden voorkomen. In afwachting van een onderbouwde keuze, wordt de investering van € 4.400.000 niet uitgevoerd in 2025 maar in 2026. In 2026 is er een uitvoeringsplafond ingesteld. Er wordt in 2026 bepaald of deze investering binnen dit uitvoeringsplafond kan worden uitgevoerd. Indien deze investering niet binnen het uitvoeringsplafond uitgevoerd kan worden, wordt de investering opnieuw aangevraagd. De vrijval van het krediet leidt tot een voordeel op kapitaallasten van € 220.000 voor 2026 en verder en wordt betrokken bij het tarief van de rioolheffing.

Binnen de bluswatervoorzieningen vallen de brandkranen (ruim 7.300 stuks), brandputten (200 stuks) en droge vulleidingen (10 stuks). De afgelopen jaren zijn alle brandputten en droge vulleidingen op orde gebracht en voldoen ze aan alle door de brandweer gestelde eisen. Vanaf 2026 valt zodoende € 90.000 vrij, die we nodig hebben voor de financiële dekking van de nieuwe onderhoudsovereenkomst met Brabant Water voor het beheer en onderhoud van de brandkranen.

Het beheer en onderhoud van de brandkranen (ruim 7.300 stuks) uit de GOC-contracten halen en onderbrengen binnen de nieuwe onderhoudsovereenkomst met Brabant Water. Vanuit de Veiligheidsregio Midden- en West-Brabant hebben alle 24 deelnemende gemeenten het dringende advies gekregen om het reguliere onderhoud en controles van de brandkranen door Brabant Water te laten uitvoeren.
De gemeente Tilburg sluit zich hierbij aan. Het vrijgekomen budget van € 60.000 uit de GOC-contracten dient dus ingezet te worden binnen de overeenkomst met Brabant Water.
De benodigde beheer- en onderhoudswerkzaamheden aan de brandkranen brengen we per 1 juli 2025 onder bij Brabant Water (zie herijkingsvoorstel: Onderhoud brandkranen door Brabant Water).
Vanaf 1 januari 2026 halen we de werkzaamheden aan de brandkranen uit de GOC-contracten.