Persoonlijke ontwikkeling en zelfredzaamheid

De gemeente heeft een wettelijke plicht om te zorgen voor onderwijshuisvesting voor primair, voortgezet en speciaal onderwijs. In overleg met de schoolbesturen zijn de diverse (voorgenomen) bouwactiviteiten tegen het licht gehouden en geactualiseerd qua volume als timing ervan. Daarnaast zijn de budgetten geïndexeerd naar prijspeil 2025. Dit leidt tot een nadeel op de kapitaallasten in 2026 van € 326.000.

Op 1 juli 2025 heeft het college besloten om het schoolgebouw aan de Wildstraat 1 aan te kopen als tijdelijke locatie voor het Novum Saeculum Lyceum. De jaarlijkse kapitaallasten bedragen € 152.000 bij een afschrijvingstermijn van 10 jaar waardoor het totale nadeel aan kapitaallasten voor 2026 uitkomt op € 478.000.
De overige eigenaarslasten voor de Wildstraat 1 (OZB en verzekeringen) worden ingeschat op € 28.000.  

Voor de verbouwing van het Theresialyceum zijn we in gesprek over tijdelijke huisvesting voor de periode van november 2026 t/m januari 2029, de jaarlijkse huurkosten bedragen € 560.000. Doordat de huidige huurder bij intrek in het pand fors geïnvesteerd heeft om het up to date te maken voor onderwijs gebruik en zij het pand eerder verlaten zodat wij er gebruik van kunnen maken wordt er door de huidige huurder een incidentele compensatie gevraagd van € 490.000. In totaal leidt dit in 2026 tot een nadeel in de exploitatie van € 583.000.

Voor Track013 wordt er gezocht naar geschikte huisvesting, hiervoor is in het MIHP VO+ investeringsbudget opgenomen met bijbehorende kapitaallasten. Na verhuizing van Track013 hebben we te maken met wegvallende huurlasten, dit leidt naar verwachting vanaf 2028 tot een structureel voordeel van € 90.000.

Per saldo leidt bovenstaande tot een nadeel in de exploitatie in 2026 van € 611.000.

In het Collegebesluit van 3 oktober 2023 is besloten dat de inzet van de regionale samenwerking leerplicht geëvalueerd en herijkt zou worden. Op basis van deze evaluatie is de huidige verdeelsleutel voor de berekening van gemeentelijke bijdrages gehandhaafd met als gevolg een aanpassing van deze bijdrages o.b.v. nieuwe loonsommen en ophoging van de personele inzet, te weten 1 FTE leerplichtambtenaar en 0,3 FTE coördinator projecten. Als gevolg is de dienstverleningsovereenkomst met de regio opnieuw bekrachtigd en herijkt met een looptijd tot en met 2027. Deze herijking vindt iedere 4 jaar plaats. De aanpassing van de bijdrage van regio gemeenten is in de Tussenrapportage 2024 verwerkt. In lijn met de ophoging van de regiobijdrage dient ook het Tilburgse deel verhoogd te worden. Per abuis is deze niet bij de Tussenrapportage 2024 meegenomen en wordt conform het Collegebesluit alsnog verwerkt en aangewend ter verhoging van de formatie leerplichtambtenaar met 1 FTE en 0,3 FTE coördinator projecten. Voor 2025 is het effect verwerkt in de Tussenrapportage 2025.

Wij stellen voor het programma Welkom in Tilburg voort te zetten tot en met 2028 (zie ook voorstel hieronder). In dat kader nemen we de exploitatiebudgetten voor het programma op tot en met 2028. Dit ligt ook in lijn met de verlenging van de richtlijn tijdelijke bescherming voor opvang Oekraïense ontheemden. De kosten bestaan voor het grootste deel uit de kosten van opvang van Oekraïense ontheemden. Het rijk versterkt hiervoor een vergoeding.
Hoewel de financiën voor de komende jaren onzekerheid kennen en daarmee lastig zijn in te schatten gezien de landelijke ontwikkelingen op het gebied van opvang, huisvesting en integratie van nieuwkomers, gaan wij vooralsnog uit van een lastenbudget van € 20 miljoen per jaar. Jaarschijf 2026 wordt ook in deze lijn aangepast.

De subsidieregeling kindgebonden financiering wordt gedekt vanuit Rijksmiddelen voor Onderwijsachterstandenbeleid (OAB). Deze middelen worden in periodes van vier jaar verstrekt waarna een verantwoording en afrekening richting het Rijk plaatsvindt. Het budget brengen we in lijn met het geactualiseerde bestedingsplan.

Tilburg heeft als centrumgemeente de regierol in de regionale aanpak van laaggeletterdheid in Midden-Brabant. Het huidige regioplan is met een jaar verlengd (2025) en het het regioplan voor 2026-2028 is op 24 juni jl. vastgesteld. De in de meicirculaire 2025 toegekende middelen voor de aanpak laaggeletterdheid dienen als dekking voor de kosten die volgen uit het regioplan. 

De rentelasten van de door de gemeente aangetrokken financiering wordt conform BBV toegerekend aan de velden. Voor een verdere toelichting zie programma Samen en Dichtbij, veld Financiering en algemene dekkingsmiddelen.

Afgelopen jaren is er in de kinderopvang, het primair- en voortgezet onderwijs gewerkt aan het versterken van de pedagogische basis. Dit is gedaan vanuit incidentele middelen. De inzet heeft ons laten zien wat de werkzame elementen zijn en vragen nu om borging.
Deze versterkingen betreffen:

• Het behouden van de opgebouwde zorgstructuur in de kinderopvang, de kosten hiervan bedragen vanaf 2027 structureel € 200.000.
• Het doorzetten van de ondersteuningsstructuur in het primair onderwijs. De kosten hiervan bedragen in 2026 € 180.000 doordat we een deel van de kosten nog kunnen dekken binnen bestaande budgetten. In 2027 bedragen de kosten € 260.000 en vanaf 2028 maakt dit integraal onderdeel uit van de Wijk Zorg Teams.
• Het borgen van de huidige inzet in het voortgezet onderwijs op het programma Jong en Weerbaar. De kosten hiervoor bedragen structureel € 530.000. In samenwerking met de totstandkoming van de Wijk Zorg Teams kijken we naar de uitbouw van het programma.

Voor het versterken van de sociaal pedagogische basis zetten we op de gehele lijn van jeugdigen in.
Dit doen we door middel van de volgende investeringen:

• We versterken de sociaal pedagogische basis in de Udenhout en Koolhoven. De basis is in deze wijken onvoldoende. We investeren in kinder- en jongerenwerk en zetten in op (informele) lichte opvoedondersteuning. De structurele kosten hiervan bedragen € 550.000, omdat we uitgaan van een opbouw in 2026 schatten we de kosten voor het eerste jaar in op € 400.000.
• We werken aan een collectieve preventielijn in het primair onderwijs. Waar we starten in Oud-Noord en Oud-Reeshof. De kosten hiervan bedragen structureel € 240.000.
• De investeringen doen we in samenwerking met onze partners in de pedagogische basis. Co-financiering is hierbij het uitgangspunt.
• Daarnaast maken we keuzes binnen de huidige LEA-middelen. Dit sluit aan bij de her-prioritering die is gemaakt met de kinderopvang en onderwijspartners.

Voor het parallel en in samenhang verstevigen van de pedagogische basis in het onderwijs, gaan we uit van cofinanciering met het onderwijs en kijken we naar herprioritering binnen de Lokaal Educatieve Agenda (LEA). In 2026 nemen we hiervoor € 500.000 als taakstelling op, dit loopt op naar structureel € 1 miljoen vanaf 2028.

Geen enkel kind mag met honger naar school. We stimuleren scholen om gebruik te maken van de landelijke regeling ‘Programma Schoolmaaltijden’. Wanneer scholen niet in aanmerking komen voor dit programma, onderzoeken we samen met de betreffende school en onze partners (o.a. Jeugd Educatiefonds, Rode Kruis) welke maatwerkoplossing we kunnen realiseren. Het doel is om op elke school in het primair onderwijs een vorm van maaltijden aan te bieden in het schooljaar 2026-2027 en 2027-2028.

In Tilburg werken we samen met kinderopvang, onderwijs en maatschappelijke partners aan een stedelijk leerecosysteem dat alle Tilburgse jeugd helpt om veerkrachtige en weerbare Tilburgers te worden. Op die manier bieden we ieder kind een sterke sociaalpedagogische basis vanuit kansengelijkheid. Hiervoor is een stedelijk binnen- en buitenschools leerecosysteem brede talentontwikkeling nodig, dat maatwerk op school- en wijkniveau mogelijk maakt. Om dit effectief en toekomstbestendig te realiseren werken we integraal. Het voorstel is eenmalig voor 2027 het leerecosysteem verder te ontwikkelen met € 150.000 als aanvulling op het budget vanuit de huidige Lokale Educatieve Agenda (LEA) waarna in 2027 een nieuwe LEA volgt.

We willen in Tilburg graag één loket hebben waar alle nieuwkomers terecht kunnen. Onder deze nieuwkomers bevinden zich de arbeidsmigranten. Voor deze doelgroep kwam tot op heden financiering vanuit de provinciale specifieke uitkering Brabants Migratie Informatiepunt (BMIP). Per 1-10-2025 wordt de financiering voortgezet door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid middels het gemeentefonds onder de naam Work in NL. De financiering voor Work in NL vanuit het Rijk loopt vooralsnog tot en met 2027. Indien er geen aanvullende middelen vanuit het Rijk komen, zal voor de voortzetting van het loket gezocht moeten worden naar andere dekking.

Op 30 juni 2025 is het nieuwe Meerjarig Integraal Huisvestingsplan voor het Voortgezet (Speciaal) Onderwijs vastgesteld. Dit plan geeft de ambities weer voor de komende jaren en geeft een meerjarig inzicht in de investeringen die de komende jaren gepland staan in het voortgezet (speciaal) onderwijs. Met dit plan wordt bijgedragen aan meerdere ambities van de gemeente Tilburg op het gebied van onderwijs, sport, inclusiviteit en duurzaamheid gebouwen. Uitgangspunt in het kader van dit plan is het realiseren van duurzame, circulaire schoolgebouwen (nieuwbouw en/of renovatie) die voldoen aan de kwaliteitscriteria van het landelijk kwaliteitskader onderwijshuisvesting en optimaal flexibel/multifunctioneel te gebruiken zijn.
In het MIHP VO+ is daarom een verhoging van de kwaliteitsnorm opgenomen wat een ophoging van de normbedragen tot gevolg heeft. Daarnaast wordt er bij nieuwbouw, vernieuwbouw en renovatie uit gegaan van circulair bouwen conform de indicatoren van Het Nieuwe Normaal. Hiervoor wordt een budget van 10% bovenop het investeringsbedrag beschikbaar gesteld en bij toepassing van de gestelde circulaire principes wordt de afschrijvingstermijn verlengd.
In het kader van het MIHP VO+ wordt er de komende jaren samen met de schoolbesturen (bovenop de reeds bestaande projecten) in een aantal nieuwe projecten geïnvesteerd waaronder:

• Het realiseren van beroepsgericht voortgezet onderwijs in Noord als onderdeel van de brede scholengemeenschap Cobbenhagencollege;
• Verhuizing van (een deel van) de leerlingen van VSO de Keijzer (Goirle) naar de Brede Onderwijscampus in Tilburg Noord;
• De herhuisvesting van de bovenschoolse voorziening Track013.

Extern onderzoek (Ruimte voor sport in Tilburg; Mulier Instituut, 2023) laat zien dat er in Tilburg een tekort aan extra ruimte voor binnensport gaat ontstaan. Het Mulier Instituut adviseert om op termijn minimaal 2 extra sporthallen te realiseren en daar ruimte voor te zoeken in Tilburg West en Noordoost. Voor de realisatie en exploitatie van een sporthal is medegebruik van het onderwijs cruciaal. In het MIHP VO is budget opgenomen voor nieuwbouw van een gymzaal voor het Theresialyceum. Indien er een sporthal wordt gerealiseerd in het Kenniskwartier kan de school daarvan gebruik maken en hoeft deze gymzaal niet gebouwd te worden. Er worden verschillende mogelijkheden onderzocht voor realisatie van een extra sporthal in het gebied, een daarvan is een haalbaarheidsonderzoek voor het realiseren van de sporthal op het perceel van het Theresialyceum in combinatie met de nieuwbouw van het schoolgebouw. De nieuwbouw van het schoolgebouw Theresialyceum zal in de zomervakantie 2027 starten. Om rekening te kunnen houden in de planvorming met het realiseren van sporthal in plaats van een gymzaal, dienen er in deze begroting aanvullende middelen beschikbaar te worden gesteld.

We stellen voor om het programma Welkom in Tilburg tot en met 2028 voort te zetten. Op basis van de huidige bestedingen, de beschikbare middelen in de Reserve Welkom in Tilburg en de rijksmiddelen die we ontvangen is hier voldoende dekking voor.
Er zijn op dit moment onzekerheden met betrekking tot de dekking van verschillende wettelijke taken (zoals het declareren van daadwerkelijke kosten voor de Oekraïne opvang) en er zijn verschillende wetswijzigingen voorgesteld die grote impact gaan hebben op de (uitvoerbaarheid van) wettelijke taken op het gebied van opvang, huisvesting en integratie van asielzoekers en statushouders, zoals de aangekondigde afschaffing van de spreidingswet, het verbod op verlenen van voorrang bij de huisvesting van statushouders en de afschaffing van de taakstelling. In het reguliere begrotingsproces van 2027 zullen de bestedingen binnen het programma gespecificeerd worden op basis van de landelijke ontwikkelingen en de belangrijkste opgaven binnen het dossier asiel t/m integratie. Voor nu stellen we een reservering van € 2,8 miljoen voor zowel 2027 als 2028 vanuit de reserve Welkom in Tilburg voor de dekking van de programmakosten Welkom in Tilburg en de kosten op het gebied van opvang, huisvesting, integratie en de sociale basisvoorzieningen voor Oekraïense ontheemden, asielzoekers, alleenstaande minderjarige vluchtelingen en/of statushouders. Mochten er geen grote veranderingen komen in wettelijke taken en de beschikbaar gestelde rijksmiddelen, is eind 2028 de reserve uitgeput.

Met MENSS (Meedoen en Sociale Stijging) bieden we Tilburgers in een kwetsbare positie mogelijkheden om weer mee te gaan doen, zelfredzamer te worden en te stijgen op de sociale ladder. Momenteel functioneert een goed samenwerkend netwerk van tien samenwerkende maatschappelijke organisaties waarmee aan de groeiende behoefte van verschillende soorten trajecten kan worden voldaan. De doelgroep van MENSS is beperkt zelfredzaam en vaak sociaal geïsoleerd. Het merendeel heeft een uitkering, vaak door fysieke/psychische problemen, taalachterstand of onvoldoende basisvaardigheden een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Deelnemers kunnen zichzelf aanmelden, maar ongeveer de helft wordt doorverwezen door klantregisseurs W&I en door zorgorganisaties zoals Siem, GGZ Breburg en Traverse. De MENSS-partners bieden in een traject van maximaal één jaar praktische ondersteuning, activiteiten, cursussen en trainingen en begeleiding om meer maatschappelijk te participeren en te bouwen aan een steunend netwerk.
Door het activeringsbeleid van Werk&Inkomen (Tilburg investeert in perspectief) bleek er meer behoefte aan MENSS-trajecten. In de jaren 2024 en 2025 is daarom met extra incidenteel budget de capaciteit uitgebreid tot 575 trajecten. Om dit volume en de benodigde variëteit aan MENSS-trajecten te behouden is voor 2026 een geïndexeerd bedrag van € 650.000,- nodig. Hiervoor is dekking vanuit reserve Fonds Preventie, Gezondheid en Kansengelijkheid.