Sociaal en veerkrachtig

Bij de programmabegroting 2024 is besloten tot de doorontwikkeling en verduurzaming van de IW ijsbaan.
Inmiddels na eerdere herijking zijn deze middelen beschikbaar gesteld vanaf 2027. Als gevolg van de uiteindelijke bouwplanning met afstemming op de vastgestelde roadmap verduurzaming ten aanzien van deze locatie is de verwachte opleverdatum en start exploitatie in de tijd opgeschoven naar 2028. Dit betekent dat de exploitatie (lasten-baten) kan vrijvallen in 2027, per saldo een voordeel van € 800.000.

Bij de programmabegroting 2021 is besloten tot de nieuwbouw van een turnhal. Inmiddels na eerdere herijkingen zijn deze middelen beschikbaar gesteld vanaf 2026. De verwachte opleverdatum en start exploitatie is 2027. Dit betekent dat in ieder geval de exploitatie (lasten-baten) van het jaar 2026 kan vrijvallen, per saldo een voordeel van € 503.000.

Vooruitlopend op de programmabegroting is door uw Raad op 30 juni 2025 besloten een structureel bedrag van € 138.000,- vanaf jaarschijf 2027 te verwerken in de Programmabegroting 2026. De hogere lasten komen met name voort als gevolg van de hogere stichtingskosten, prijsontwikkelingen en door de hogere kapitaalslasten van de sporttechnische inrichting.

Bij de programmabegroting 2024 is besloten tot de renovatie van het recreatiebad Stappegoor. Inmiddels na eerdere herijking zijn deze middelen beschikbaar gesteld vanaf oktober 2026. Als gevolg van de uiteindelijke bouwplanning met afstemming op de vastgestelde roadmap verduurzaming ten aanzien van deze locatie is de verwachte opleverdatum en start exploitatie in de tijd opgeschoven naar 2027. Dit betekent dat de exploitatie (lasten-baten) volledig kan vrijvallen in 2026, per saldo een voordeel van € 56.000.

Het ombouwen van een natuurgrasveld naar een kunstgrasveld op beide sportparken, komt tegemoet aan de wens van beide verenigingen voor uitbreiding capaciteit. Uitbreiding is conform geldend sportbeleid (Meedoen is winnen) en het afwegingskader accommodaties. Het geeft de verenigingen de ruimte om het groeiend aantal leden (inclusief zo’n 100 kinderen op wachtlijsten) te faciliteren. Extern onderzoek (Ruimte voor sport in Tilburg; Mulier Instituut, 2023) laat zien dat er in Tilburg een tekort aan voetbalvelden gaat ontstaan. Vanwege de beperkte ruimte op beide sportparken is het ombouwen van bestaande natuurgrasvelden naar kunstgrasvelden de beste oplossing. Hiermee wordt de bestaande sportinfrastructuur optimaal benut. De totale investering wordt geraamd op ca. € 2,2 miljoen (Incl. btw).

De inwonersbijdrage voor het basispakket van de GGD wordt herijkt op basis van de concept begroting 2026 van de GGD Hart voor Brabant en de prognose (meerjarig) voor de inwonersaantallen. In de begroting van de GGD voor 2026 is een bedrag per inwoner opgenomen van € 46,01 (in 2025 € 44,86).

Door een toename op het aantal bewindvoeringsdossiers is het budget voor de individuele bijzondere bijstand ontoereikend. Structureel wordt het budget met € 280.000 verhoogd.

Zie melding huurindexatie a.g.v. herijking gebouwenexploitatie op het veld Aantrekkelijke leefomgeving

Voor kwetsbare inwoners met een beperkt netwerk die bij het omgaan met problemen en uitdagingen in het leven te weinig steun ervaren ontwikkelt en organiseert ContourdeTwern verschillende soorten ontmoetingsgroepen. Dit varieert van ontmoetingskamers voor mensen met beginnende geheugenproblemen, weduwen- en weduwnaarsgroepen, activiteiten van de vriendschapsbank tot bewezen effectieve interventies als de vangnetwerken voor mensen met verschillende psychische, cognitieve of fysieke beperkingen. Deelnemers sluiten zich aan vanuit interesse en eigen motivatie en/of worden doorverwezen door zorgpartners. Ze ontwikkelen door deelname meer zelfvertrouwen, sociale verbondenheid en een sterker persoonlijk netwerk. Activiteiten zijn in de uitvoering niet probleemgericht, maar leuk, gezellig en geven structuur aan de week en het gewone leven. Bij de uitvoering van deze steungroepen is een grote rol voor vrijwilligers en mensen met ervaringskennis weggelegd, in meer of mindere mate ondersteund en begeleid door een sociaal werker. Voor de vrijwilligers zelf biedt hun inzet bovendien een waardevolle invulling van hun tijd, waarbij zij zelf ook zingeving, sociale verbondenheid en persoonlijke groei ervaren. De behoefte aan dit soort ontmoetingsgroepen en lotgenotencontact is groot en er is meer capaciteit nodig om op te schalen en uit te kunnen breiden in alle gebieden. Met deze middelen kan de capaciteit worden verruimd om in alle gebieden meer groepen op te starten en te ondersteunen. 

Ook bij een aantal diensten van sociaal werk gericht op persoonsgerichte informele steun is de vraag en/of behoefte sterk toegenomen. Sociaal werkers zoeken met mensen mee naar oplossingen in het gewone leven, naar passend vrijwilligerswerk dat rekening houdt met beperkingen, of naar informele steunmaatjes voor wederzijds sociaal contact. Voor deze manier van werken is het belangrijk dat er genoeg sociaal werkers zijn. Zij werven, ondersteunen en begeleiden de vrijwilligers, zorgen voor een goede match en blijven betrokken als achtervang. Uitbreiden van deze vormen van informele steun draagt ertoe bij dat inwoners beter in hun vel zitten en langer vitaal blijven. Daarbij draagt dit ertoe bij dat onze bewoners minder beroep hoeven doen op formele hulp en zorgverlening vanuit Wmo. We bouwen hiermee aan een sterke persoonlijke en gemeenschappelijke sociale basis rondom bewoners, om de beweging van ‘normaliseren’ en actief burgerschap daarin te kunnen maken naar meer samenredzaamheid. Voorgesteld wordt om deze diensten uit te breiden naar de benodigde capaciteit per gebied, structureel is hier € 800.000 voor nodig. 

We versterken de gemeenschap in buurten waar de sociale samenhang onder druk staat door een stapeling van problemen met inzet van meer buurtondersteuners. De buurtondersteuner werkt nabij en in samenwerking met onze wijkpartners en kan zo individuele vraagstukken verbinden aan passende initiatieven, activiteiten en voorzieningen in de buurt. De buurtondersteuner is vaak het eerste contact voor bewoners die ergens mee zitten of iets willen of juist iets kunnen betekenen voor een ander. Omdat de buurtondersteuner de onderlinge netwerken in een buurt goed leert kennen is dit type sociaal werker in staat om krachtige elementen in een buurt te activeren en mensen te verbinden aan initiatieven en activiteiten met als doel een duurzame verankering van bewonerskracht. Met communitybuilding worden hulp- en steunstructuren in de directe omgeving opgebouwd en wordt gewerkt aan meer samenredzaamheid op buurtniveau. Ook kan de buurtondersteuner in samenwerking met andere wijkpartners indien nodig doorschakelen naar andere wijkprofessionals. Afgelopen jaren is de inzet van buurtondersteuners uitgebreid vanuit incidentele middelen. Deze inzet blijkt minimaal nodig voor de versteviging van de buurtnetwerken en wordt nu structureel geborgd.

Met het vaststellen van het Akkoord Meer voor elkaar en de uitvoeringsbrief met ambities uit de stad, is het
jaarlijkse street culture festival On Track gerealiseerd. Dit evenement brengt jaarlijks de Tilburgse street culture scene samen en maakt dit aanbod zichtbaar voor de stad. Dit wordt gecombineerd met een topsportevenement uit deze scene. Er is t/m 2026 dekking voor dit evenement.
Willen we het na 2026 voortzetten, dan zijn er nieuwe middelen nodig. Gezien de noodzakelijke voorbereidingstijd voor het organiseren van dit evenement, kan besluitvorming hierover niet wachten tot de behandeling van de Programmabegroting 2027.

Op het veld Persoonlijke ontwikkeling en zelfredzaamheid is een voorstel opgenomen voor de investering en bijbehorende kapitaallasten in een sporthal op het perceel van het Theresialyceum. De sporthal zal als volwaardige sporthal in de avond- en weekenduren toegevoegd worden aan de sportexploitatie van de gemeente Tilburg. Voor deze exploitatie is er budget benodigd voor schoonmaak, onderhoud, energiekosten en personele kosten. Hier zullen gedeeltelijk huurinkomsten tegenover staan. Per saldo wordt het nadeel ingeschat op € 60.000 per jaar vanaf 2028. Wanneer de precieze kosten en opbrengsten bekend zijn zal een uitsplitsing naar lasten en baten gemaakt worden.

Sinds 2023 werkt het Sportbedrijf in samenwerking met het ETZ met een beweegcoach. Het doel van de pilot is om te onderzoeken of we via het (blijvend) laten sporten/bewegen van patiënten uit het ETZ kunnen bijdragen aan de transformatie in de zorg door het inzetten op gezonde leefstijl.
Inmiddels is deze pilot succesvol en willen we deze structureel voortzetten. De beweegcoach heeft zich als zeer waardevolle link gemanifesteerd tussen het ziekenhuis en het (aanbod van het) Sportbedrijf. Zo'n 100 inwoners kunnen we hiermee jaarlijks helpen met hun beweegvraag en zo nodig op activeren. Tot op heden wordt deze pilot gefinancierd vanuit het reservefonds Preventie, Gezondheid en Kansengelijkheid. In 2025 onderzoeken we alternatieve financiering en bereiden we indien nodig hiervoor besluitvorming voor.

We gaan een haalbaarheidsonderzoek doen naar een (top)sport- en evenementenhal in Tilburg. Qua behoefte en plek. Een nieuwe en moderne evenementenlocatie voor het houden van uiteenlopende evenementen, waaronder sport, concerten, muziekevenementen, congressen en beurzen, wat ruimte biedt aan 5.000 à 7.000 bezoekers.  

Voor het betrekken van kinderen en jongeren bij de lokale democratie en het vergroten van kansengelijkheid en talentontwikkeling is extra budget nodig. Hiermee kunnen succesvolle initiatieven vanuit o.a. het Programma Levendige Democratie in 2026 en 2027 worden gecontinueerd. Het gaat om het jongerenplatform En Nu, de Kinderadviesraad Tilburg, en overige jongerenactiviteiten ter stimulering van participatie (bijvoorbeeld Takkie Tilly, Jongerenfonds, Pitch Nights) Hiervoor is voor 2026 en 2027 jaarlijks € 300.000 nodig. Het eerste jaar wordt gedekt vanuit het Fonds Preventie, Gezondheid en Kansengelijkheid.

In het Akkoord Meer met elkaar 2022-2026 is opgenomen dat de gemeente ontmoeting, verbinding en saamhorigheid wil faciliteren in dorpen, buurten en wijken. Naast de wijkcentra waar veel activiteiten kunnen plaatsvinden, zijn in veel buurten inmiddels laagdrempelige ontmoetingsplekken ontstaan en andere meer informele initiatieven met een grote rol van vrijwilligers. Deze (ontmoetings-)initiatieven zijn reeds meerdere jaren actief en hebben een vaste plek gekregen in het sociale weefsel in de buurten en de stad. Met deze incidentele impuls kunnen we in 2026 en 2027 subsidie blijven verlenen aan buurtontmoetingsplekken en andere informele initiatieven. We verhogen hiervoor het subsidieplafond van de brede subsidieregeling Versterken Sociale Netwerken met € 600.000 waarmee we subsidie kunnen verlenen aan initiatieven met impact op gemeenschapskracht. 
Met het andere deel van dit budget bieden we incidentele ondersteuning bij opstart- en beheervraagstukken en het verlichten van de meest dringende knelpunten en tekorten bij wijk- en buurtcentra. Om juist voor  bewonersinitiatieven gericht op verbinding en gemeenschapsversterking meer open te kunnen gaan. 

De Hall of Fame is een ontmoetingsplek, talent ontwikkelingsplek, cultuur- en sportvoorziening voor jeugd en jongvolwassenen in de Spoorzone. De instelling heeft als gevolg van de corona pandemie, verbouwing en stevig gestegen (personeel) kosten moeite om de exploitatie sluitend te krijgen. Er is tijdelijk een interim manager aangesteld om orde op zaken te stellen, aan de kosten en inkomstenkant. Voor 2026 en 2027 is er € 150.000 per jaar aanvullende subsidie nodig om het exploitatietekort te dekken. De verwachting is dat dit vanaf 2028 niet meer nodig is.

In 2024 heeft de raad besloten om de graven van de eerste generatie Molukse oud-KNIL-militairen en hun echtgenoten een beschermde bijzondere status te geven. Hier hoort bij dat de nabestaanden voor onbepaalde tijd vrijgesteld worden van grafrecht kosten. In navolging hiervan is met de Molukse gemeenschap in Tilburg afgesproken om een Moluks monument te realiseren en een educatief programma op te zetten. We willen dialoog bevorderen, historische kennis binnen de lokale samenleving vergroten en lokale betrokkenheid stimuleren. Voor 2026 is er € 141.000 nodig en voor 2027 € 131.000.

Voor de ondersteuning van inwoners subsidiëren we organisaties in Tilburg vanuit de subsidieregeling Bestaanszekerheid 2025-2026. Het subsidieplafond is in 2025 ontoereikend gebleken om bestaande organisaties te subsidiëren waardoor waardevolle ondersteuning en aanbod dreigde weg te vallen. Voor 2025 zijn initiatieven incidenteel gefinancierd en voor 2026 wordt voorgesteld het subsidieplafond te verhogen met € 135.000.

In het Akkoord is opgenomen dat we de juiste randvoorwaarden scheppen, zodat de dierenopvang goed hun werk kan blijven doen. Hiervoor was in 2025 incidenteel aanvullend € 100.000 opgenomen in de begroting. In gesprekken met de Diamantgroep werken we uit hoe we hoofd kunnen bieden aan de uitdagingen, zoals de toenemende complexiteit van de opgenomen dieren, de afname aan vrijwilligers en ook de toenemende behoefte aan begeleiding voor de medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt. We stellen voor in lijn met 2025 ook voor 2026 en 2027 jaarlijks € 100.000 aanvullend te begroten.

Het tekort op de organisatiekosten van het Sportbedrijf is de afgelopen jaren opgelopen naar een structureel bedrag van ca. € 900.000. In opdracht van de directie is een analyse gemaakt van deze ontwikkeling, Samengevat zijn er twee hoofdoorzaken aan te wijzen. Enerzijds zijn extra personele kosten gemaakt als gevolg van de programmering in de sportaccommodaties en onvoldoende verrekend met de hierdoor extra gegenereerde inkomsten in de sportexploitatie (ca. € 300.000). Anderzijds zijn er in de loop der jaren onvermijdelijke extra personele kosten in de bedrijfsvoering van het Sportbedrijf gemaakt waaronder roostering en planning, recruiting, onderhoud, ICT applicaties en marketing. Om het tekort in te gaan lopen wordt nu voorgesteld om ter dekking van de organisatiekosten de begrote baten in de sportexploitatie op te hogen met € 300.000. Voor het restant tekort worden nog aanvullende oplossingsrichtingen gezocht.
Daarnaast wordt voorgesteld om de met elkaar samenhangende structurele nadelen op de lasten en voordelen op baten in de exploitatie bij te stellen. Het betreft met name horeca in eigen beheer (€ 200.000) en binnensport (€ 400.000).

Om invulling te geven aan de stelpost effectief en efficiënt wordt gewerkt langs drie lijnen. De eerste lijn is het systematische beoordelen van onze subsidies en daar waar impact bewezen is met meerjarig afsprakenkaders te werken. Dit zorgt voor minder handeling bij de instelling en binnen de gemeentelijke organisatie. De tweede lijn is het effectiever werken in de regio. Bij deze lijn analyseren we ook kritisch of al onze inspanningen in de regio ook door de hele regio gedragen worden. De laatste lijn is het slimmer organiseren waarbij gekeken wordt of er dubbelingen zitten in wat wij doen en wat onze partners doen. Deze lijnen vragen wel nadere uitwerking en afstemming. Dit geeft vertraging in het realiseren van de openstaande taakstelling in 2026 en deels in 2027.

Voor de stelpost subsidiekorting verwerken we een eenmalige korting op alle structurele subsidiebudgetten. Deze korting heeft een structureel effect. Instellingen die al een lopend subsidiecontract hebben worden in 2026 nog gecompenseerd.

Vanaf oktober 2025 wordt er opnieuw een Ronde van Nederland georganiseerd. Verwachting is dat deze jaarlijkse wielerronde snel kan doorgroeien naar de hoogste status en alle World Tour ploegen in Nederland het Wielerjaar komen afsluiten. Het betreft een 6-daags evenement met diverse bijzondere onderdelen, waaronder een gravelrit en een tijdrit. We krijgen de kans om 3 jaar lang de tijdrit naar Tilburg te halen. Naast een provinciale bijdrage vraagt het evenement om jaarlijkse gemeentelijke subsidie van € 100.000. We stellen voor om de kosten te dekken door onttrekking aan de Reserve topsportfonds.

Met het ingezette beleid is het platform ter ondersteuning van topsport en sportieve talentontwikkeling (#Team Tilburg) opgericht, waar met de raadsmotie bij vaststelling van de beleidsnota Meedoen is Winnen in 2020 om is gevraagd. Deze motie kwam voort uit een nadrukkelijke behoefte uit de stad. Dit platform is gerealiseerd en ontvangt sinds 2023 een bijdrage van de gemeente (dekking reserve Topsportfonds) voor hun activiteiten (conform ambitie Meer voor elkaar). Deze bijdrage is t/m 2026 gegarandeerd.
Inmiddels heeft de stichting haar meerwaarde voor de Tilburgse topsporters/talenten en het lokale netwerk rondom topsport en talentontwikkeling bewezen. Ook hebben meerdere bedrijfspartners uit de stad zich aangesloten bij het platform, net als onderwijspartners en topsportorganisaties. Hiermee vult de stichting steeds meer de rol in als verbindende schakel in het netwerk tussen sport – onderwijs – bedrijfsleven – zorg wegvallen (op dit moment 30 – 40 partners en dat groeit jaarlijks). Op dit moment krijgen ruim 175 sporters (jaarlijks groeiend) ondersteuning van de stichting. De stichting heeft 1 fte betaalde kracht.

In oktober 2023 is door het college het Actieplan mentale Gezondheid vastgesteld. Het Actieplan draagt eraan bij dat kinderen en jongeren van 4 tot 27 jaar in Tilburg zich optimaal kunnen ontwikkelen in een veilige en kansrijke omgeving en voldoende weerbaar zijn om goed om te kunnen gaan met alledaagse uitdagingen. De focus ligt op het leggen van een stevig fundament voor jongeren, vroegsignalering, preventie op maat en lichte ondersteuning. Voor het continueren van succesvolle interventies, communicatie en onderzoek is er tot en met 2026 € 600.000 per jaar beschikbaar. Dit draagt onder andere bij aan het thema mentale gezondheid binnen de integrale aanpak Jong en Weerbaar VO en Basispreventie in het PO in samenwerking met onderwijs- en maatschappelijke partners. Voorgesteld wordt voor 2027 opnieuw € 600.000 beschikbaar te stellen.

In de raadsbehandeling van de Perspectiefnota 2026 is bij de moties over behoud van specifieke inzet op eenzaamheid toegezegd om een apart voorstel nieuw beleid hiervoor op te nemen in Programmabegroting 2026. Voor 2026 en 2027 stellen we voor deze kosten (€ 100.000 per jaar) te dekken uit de reserve Investeringsfonds Sociaal Domein. Hiermee kunnen we onze specifieke inzet op eenzaamheid in samenwerking met de coalitie tegen eenzaamheid continueren en tegelijkertijd werken aan borging binnen reguliere subsidieregelingen en inzet binnen het sociaal domein. In lijn met de moties vanuit de raad willen we:  

• De subsidieregeling voor specifieke activiteiten tegen eenzaamheid continueren op het huidige niveau (€ 30.000). De subsidieregeling blijft in 2026 en 2027 opengesteld voor inwoners en organisaties om activiteiten en initiatieven te financieren die eenzaamheid tegengaan.   
• Ondersteuning door de netwerkcoördinator continueren op het huidige niveau (€ 60.000). Om de lokale Coalitie tegen Eenzaamheid Tilburg met ca. 65 partners te behouden in de vorm zoals deze de afgelopen jaren is opgebouwd, zetten we de rol van de netwerkcoördinator in 2026 en 2027 door. De netwerkcoördinator zorgt voor verbinding met en van de coalitiepartners. We geven de opdracht mee om te werken aan verzelfstandiging van de coalitiepartners en borging binnen reguliere inzet om sociale netwerken te versterken. 
• Voor netwerkbijeenkomsten en communicatie meer een beroep doen op de samenwerkende coalitiepartners. We reserveren voor 2026 en 2027 werkbudget van maximaal € 10.000 per jaar. 

Vlak voor de zomer hebben wij de Referentiewaarden Maatschappelijke Voorzieningen vastgesteld. Hiermee hebben we in beeld gebracht wat stedelijk en op gebiedsniveau nodig is aan maatschappelijke voorzieningen, nu en in de toekomst (2040) en hoe dit zich vertaalt naar ruimtelijke opgaven in het gebied. Daarmee willen we bereiken dat bij (toekomstige) ontwikkelingen in de stad voldoende ruimte is voor het realiseren (of behouden) van een passend maatschappelijk voorzieningenniveau. Om dit instrument voor de ruimtelijke ontwikkelingen binnen de verschillende gebiedsplannen en -ontwikkelingen adequaat toe te kunnen passen zijn voor regie, periodieke actualisering en monitoring aanvullende middelen nodig. Voor regie op maatschappelijke programmering en het up to date houden is structureel aanvullende capaciteit nodig (1 fte regie en 0,3 fte ondersteuning voor in totaal € 160.000). Daarnaast is er € 10.000 begroot ten behoeve van systeemonderhoud en applicaties en € 30.000 aan werkbudget.

Samen-Groei is een initiatief voor gezinnen met kinderen die opgroeien in twee culturen; wekelijks nemen ca. 60 gezinnen/kinderen deel aan een scala van activiteiten. Het initiatief is succesvol: gezinnen kunnen beter omgaan met de uitdagingen die bijdragen aan opvoeden en opgroeien tussen 2 culturen; het draagt bij aan positieve identiteitsontwikkeling van kinderen, ouders krijgen meer regie en handvatten voor de opvoedingen en zowel ouders als kinderen voelen zich meer onderdeel van de community waarin zij leven.
De kosten bedragen jaarlijks ca. € 103.000 (geschat prijspeil 2026); dit bestaat uit begeleidingsuren vanuit het gezins/kinderwerk van R-Newt en de inzet van de voorlichter eigen taal en cultuur.